คำราชาศัพท์ คืออะไร? ตัวอย่างคำพร้อมความหมาย & แนวข้อสอบภาษาไทย

สรุปเนื้อหาวิชาภาษาไทย เรื่องคำราชาศัพท์ (Thai Royal Words)

      ภาษาไทย เป็นภาษาที่มีเอกลักษณ์และกฎเกณฑ์การใช้ภาษาเฉพาะตัว เอกลักษณ์อย่างนึงที่น่าสนใจคือ ภาษาไทยเรามีระดับภาษาซึ่งคำนึงถึงหลายปัจจัย เช่น ความอาวุโส กาลเทศะ สถานภาพทางสังคม ช่องทางการสื่อสาร อย่างระเบียบการใช้ภาษาเรื่อง “คำราชาศัพท์” ที่เป็นถ้อยคำที่ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์ พระบรมวงศานุวงศ์ พระภิกษุสงฆ์ รวมไปถึงเป็นคำสุภาพที่ใช้สื่อสารอย่างเป็นทางการ นอกจากจะสะท้อนว่า การใช้ภาษามีระดับภาษาที่ต้องคำนึงถึงแล้ว คำราชาศัพท์ยังเป็นเนื้อหาสำคัญของวิชาภาษาไทยที่มักนำไปออกข้อสอบในสนามสอบสำคัญ ๆ หลายระดับชั้น หลายสนามสอบอีกด้วย

      วันนี้ “พี่ยู” จะพาน้อง ๆ ไปทำความเข้าใจเรื่อง “คำราชาศัพท์” ให้มากขึ้นว่า คำราชาศัพท์คืออะไร? คำราชาศัพท์น่ารู้มีอะไรบ้าง? พร้อมตัวอย่างข้อสอบภาษาไทย ตามมาเรียนรู้เรื่องคำราชาศัพท์ไปพร้อมกับพี่ยูได้เลย 🥰

สนใจหัวข้อไหน คลิกอ่านเลย!

“คำราชาศัพท์” อยู่ในเนื้อหาวิชาภาษาไทยระดับชั้นไหน ?

      พี่ยูพบว่า เนื้อหาเรื่อง “คำราชาศัพท์” ปรากฏในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 บรรจุไว้ในสาระที่ 4 หลักการใช้ภาษา มาตรฐาน ท 4.1 เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษาและพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษาและรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ ดังนี้

  • ภาษาไทยระดับชั้นประถมปลาย ช่วงชั้นที่ 2 (ป.4 – 6)
    อยู่ในตัวชี้วัดชั้นปี ระดับชั้น ป.5 ระบุประเด็น “ใช้คำราชาศัพท์”
  • ภาษาไทยระดับชั้น ม.ปลาย ช่วงชั้นที่ 4 (ม.4 – 6)
    อยู่ในตัวชี้วัดชั้นปีระดับ ชั้น ม.4 – 6 ระบุประเด็น “ใช้ภาษาเหมาะสมแก่โอกาส กาลเทศะและบุคคล รวมทั้งคำราชาศัพท์อย่างเหมาะสม”

      สรุปได้ว่า ถ้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยของโรงเรียนน้อง ๆ ยึดตามหลักสูตรแกนกลางดังกล่าว พี่ยูคิดว่า น้อง ๆ จะได้เรียนเรื่อง “คำราชาศัพท์” กันตั้งแต่ระดับชั้นประถมปลาย ระดับชั้น ม.ต้น และระดับชั้น ม.ปลาย แน่นอน เรื่องราชาศัพท์นี้จึงถือว่าเป็นบทสำคัญที่จะได้เรียนรู้และต่อยอดในระดับชั้นที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ อีกบทเรียนหนึ่งในจักรวาลหลักการใช้ภาษาไทยนั่นเอง

ชวนทำความรู้จัก คำราชาศัพท์ คืออะไร ?

ชวนทำความรู้จัก “คำราชาศัพท์” คืออะไร ?

      พี่ยูขอนำอธิบายแบบสรุปว่า คำราชาศัพท์ มีอย่างน้อย 2 ระดับความหมาย คือ ความหมายอย่างกว้าง และ ความหมายอย่างแคบ หากน้อง ๆ อยากรู้ว่าคำราชาศัพท์ 2 ระดับความหมายนี้ต่างกันอย่างไร ตามพี่ยูมาดูได้เลย

(ก) “คำราชาศัพท์” ในความหมายอย่างกว้าง

      คำราชาศัพท์ ในความหมายอย่างกว้าง หมายถึง ถ้อยคำที่ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์ ตลอดจนพระบรมวงศ์ พระอนุวงศ์ พระศาสดา สมเด็จพระสังฆราช พระภิกษุสงฆ์ และหมายรวมไปถึงคำสุภาพที่ใช้สื่อสารอย่างเป็นทางการอีกด้วย

(ข) “คำราชาศัพท์” ในความหมายอย่างแคบ

      คำราชาศัพท์ ในความหมายอย่างแคบ หมายถึง ถ้อยคำที่ใช้สำหรับ  พระมหากษัตริย์ ตลอดจนพระบรมวงศ์ สมเด็จพระสังฆราชและพระอนุวงศ์ตั้งแต่ลำดับชั้นหม่อมเจ้าเป็นต้นไป

      ในบทความนี้ พี่ยูขอนำเสนอเนื้อหาและตัวอย่างถ้อยคำราชาศัพท์ ในขอบเขตความหมายอย่างแคบนี้เท่านั้น

การประกอบศัพท์ให้เป็น “คำราชาศัพท์”

      พี่ยูขอสรุปและยกตัวอย่างการทำให้คำธรรมดาสามัญกลายเป็นคำราชาศัพท์ใน 2 หมวดสำคัญก่อน นั่นคือ การทำให้เป็นนามราชาศัพท์ และ การทำให้เป็นกริยาราชาศัพท์

1. การทำให้เป็นนามราชาศัพท์

      พี่ยูขอเสนอโดยสรุปว่า วิธีการทำให้เป็นนามราชาศัพท์มีอย่างน้อย 2 วิธี คือ ใช้หน่วยคำเติมหน้า และ ใช้หน่วยคำเติมหลัง

      1.1) ใช้หน่วยคำเติมหน้า อาทิ

  • พระบรม…   เช่น  พระบรมราชโองการ  พระบรมราชชนนี  พระบรมโกศ
  • พระราช…    เช่น  พระราชสาส์น  พระราชโอรส  พระราชทรัพย์
  • พระ…         เช่น  พระอัยยิกา  พระเนตร  พระวักกะ

      1.2) ใช้หน่วยคำเติมหลัง อาทิ

  • …หลวง       เช่น  เรือหลวง  ช้างหลวง
  • …ต้น           เช่น  เครื่องต้น  ม้าต้น
  • …พระที่นั่ง   เช่น  เรือพระที่นั่ง  รถยนต์พระที่นั่ง
  • …ที่นั่ง         เช่น  เครื่องบินที่นั่ง  รถยนต์ที่นั่ง

2. การทำให้เป็นกริยาราชาศัพท์

      วิธีการทำให้เป็นกริยาราชาศัพท์ พี่ยูขอเสนอโดยสรุปว่า มีอย่างน้อย 2 วิธี คือ ใช้หน่วยคำเติมหน้า และ ไม่ใช้หน่วยคำเติมหน้า

      2.1) ใช้หน่วยคำเติมหน้า อาทิ

  • เสด็จ…    เช่น  เสด็จขึ้น  เสด็จลง
  • ทรง…      เช่น  ทรงวิ่ง  ทรงเรือใบ  ทรงพระราชดำริ

      2.2) ไม่ใช้หน่วยคำเติมหน้า อาทิ

  • ใช้กริยาสามัญ + นามราชาศัพท์   เช่น 
    มีพระราชปฏิสันถาร     มีพระราชวินิจฉัย 
    เป็นพระราชโอรส         เป็นพระนัดดา
    บ้วนพระโอษฐ์             ชำระพระพักตร์
    เข้าพระทัย                  โบกพระหัตถ์

  • เป็นคำกริยาราชาศัพท์ด้วยตัวเอง   เช่น
    พระราชทาน               ประทาน
    ประชวร                     ประทับ
    ประสูติ                      โปรด
    รับสั่ง                        สวรรคต

ตัวอย่าง “คำราชาศัพท์” ที่มักใช้สับสน

      หลังจากที่ได้รู้ความหมายของคำราชาศัพท์ว่าคืออะไร รวมทั้งเรียนรู้วิธีการประกอบศัพท์ให้เป็นคำราชาศัพท์แล้ว คราวนี้พี่ยูขอยกตัวอย่าง “กริยาราชาศัพท์” ที่มีความหมายเดียวกันแต่มี “หลายรูปคำ” โดยแต่ละรูปคำกำหนดให้ใช้ต่างกันออกไปตามแต่ละพระบรมวงศ์หรือพระอนุวงศ์ลำดับต่าง ๆ เมื่อเป็นเช่นนี้ ผู้ที่ศึกษาระเบียบการใช้ราชาศัพท์ จำเป็นต้องเรียนรู้และจดจำถ้อยคำราชาศัพท์เหล่านั้นแล้วเลือกนำไปใช้ให้ถูกต้องเหมาะสมด้วย ดังตัวอย่างต่อไปนี้

(ก) คำกริยาที่หมายถึง “เกิด”

  • มีพระบรมราชสมภพ
    ใช้สำหรับ  พระมหากษัตริย์เท่านั้น

  • ทรงพระราชสมภพ / มีพระราชสมภพ / เสด็จพระราชสมภพ
    ใช้สำหรับ  พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามมกฎราชกุมาร และพระบรมวงศ์ที่ได้รับพระราชทานสัปตปฎลเศวตฉัตร

  • ประสูติ
    ใช้สำหรับ  สมเด็จเจ้าฟ้า พระองค์เจ้า สมเด็จพระสังฆราช และหม่อมเจ้า

(ข) คำกริยาที่หมายถึง “เข้าพบ”

  • (เข้า) เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท
    ใช้สำหรับ  พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระบรมราชินี

  • (เข้า) เฝ้าทูลละอองพระบาท
    ใช้สำหรับ  สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามมกฎราชกุมาร
    และพระบรมวงศ์ที่ได้รับพระราชทานสัปตปฎลเศวตฉัตร

(ค) คำกริยาที่หมายถึง “เสียชีวิต”

  • สวรรคต / เสด็จสวรรคต
    ใช้สำหรับ พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามมกฎราชกุมาร และพระบรมวงศ์ที่ได้รับพระราชทานสัปตปฎลเศวตฉัตร

  • สิ้นพระชนม์
    ใช้สำหรับ สมเด็จเจ้าฟ้า พระองค์เจ้า และสมเด็จพระสังฆราช

  • ถึงชีพิตักษัย / สิ้นชีพิตักษัย
    ใช้สำหรับ หม่อมเจ้า

(ง) คำกริยาที่หมายถึง “ป่วย”

  • ทรงพระประชวร
    ใช้สำหรับ พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามมกฎราชกุมาร และพระบรมวงศ์ที่ได้รับพระราชทานสัปตปฎลเศวตฉัตร

  • ประชวร
    ใช้สำหรับ สมเด็จเจ้าฟ้า พระองค์เจ้า สมเด็จพระสังฆราช และหม่อมเจ้า

(จ) คำกริยาที่หมายถึง “ชอบ”

  • โปรด
    ใช้ได้สำหรับทุกพระองค์

(ฉ) คำกริยาที่หมายถึง “ดู”

  • ทอดพระเนตร
    ใช้ได้สำหรับทุกพระองค์

      ตัวอย่างคำกริยาราชาศัพท์ (ก) – (ฉ) ที่พี่ยูคัดเลือกมานำเสนอนี้ เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ยังมีคำกริยาและคำนามราชาศัพท์อีกจำนวนมากที่น้อง ๆ ต้องศึกษา เรียนรู้ จดจำเพิ่มเติม เพื่อเพิ่มพลังประสบการณ์และความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้ราชาศัพท์ต่อไปด้วยหลังจากนี้

“คำราชาศัพท์” มักออกข้อสอบภาษาไทย สนามสอบใดบ้าง?

      อย่างที่พี่ยูได้สรุปไว้ตั้งแต่ต้นแล้วว่า น้อง ๆ จะได้เรียนเรื่อง “คำราชาศัพท์” กันตั้งแต่ระดับชั้นประถมปลาย ระดับชั้น ม.ต้น และระดับชั้น ม.ปลาย ดังนั้น ข้อสอบภาษาไทยที่จะนำมาวัดและประเมินผลเนื้อหาบทนี้ น้อง ๆ ก็จะมีโอกาสได้ทบทวนเพื่อเตรียมสอบเรื่อยไปหลากหลายสนาม ไม่ว่าจะเป็น

(1) ข้อสอบในโรงเรียนตามเนื้อหาที่ครูผู้สอนออกแบบหลักสูตรไว้ เช่น

  • ข้อสอบเก็บคะแนนระหว่างภาค
  • ข้อสอบกลางภาค
  • ข้อสอบปลายภาค

(2) ข้อสอบวัดและประมวลความรู้ระดับชาติ เช่น

  • ข้อสอบภาษาไทย O-NET ป.6
  • ข้อสอบภาษาไทย O-NET ม.3
  • ข้อสอบภาษาไทย O-NET ม.6

(3) ข้อสอบแข่งขันเพื่อศึกษาต่อในช่วงชั้นที่สูงขึ้นถัดไป เช่น

(4) ข้อสอบสอบเข้ามหาวิทยาลัยในระบบ TCAS

พี่ยูพาเล็ง เก็งข้อสอบภาษาไทย พร้อมเฉลย - เรื่องคำราชาศัพท์

      น้อง ๆ คนไหนที่อยากเตรียมความพร้อมและคว้าคะแนนสอบวิชาภาษาไทยมาตุนไว้ให้อุ่นใจ พี่ยูมี ตัวอย่างข้อสอบภาษาไทยเรื่องคำราชาศัพท์ พร้อมเฉลยอย่างละเอียด มาให้น้อง ๆ ได้ลองฝึกฝีมือกัน ถ้าพร้อมแล้ว ลุยได้เลย!!

• ข้อสอบภาษาไทย เรื่องคำราชาศัพท์ ข้อที่ 1

ข้อสอบภาษาไทย เรื่องคำราชาศัพท์ พร้อมเฉลย ข้อที่ 1 (โจทย์)
ข้อสอบภาษาไทย เรื่องคำราชาศัพท์ พร้อมเฉลย ข้อที่ 1 (เฉลย)

• ข้อสอบภาษาไทย เรื่องคำราชาศัพท์ ข้อที่ 2

ข้อสอบภาษาไทย เรื่องคำราชาศัพท์ พร้อมเฉลย ข้อที่ 2 (เฉลย)

• ข้อสอบภาษาไทย เรื่องคำราชาศัพท์ ข้อที่ 3

      ทั้งหมดนี้คือ สรุปเนื้อหาเรื่องคำราชาศัพท์ ที่พี่ยูนำมาฝากน้อง ๆ ในบทความนี้ พี่ยูขอย้ำว่านี่เป็นเพียงส่วนหนึ่งของเรื่องคำราชาศัพท์เท่านั้น เพราะวิชาภาษาไทยเรื่องนี้ยังมีเนื้อหาและหัวข้ออื่น ๆ ที่น่าสนใจให้น้อง ๆ ได้ติดตามเรียนรู้ต่อไปอีกมากมาย

      แต่สำหรับใครที่อยากจะติวภาษาไทยให้เก่งขึ้น สามารถ สมัครเรียนพิเศษภาษาไทย กับ WE BY THE BRAIN ได้เลย เพราะมี คอร์สภาษาไทย หลากหลายแบบให้น้อง ๆ เลือกสมัครเรียนตามความต้องการ เช่น

      พี่ยู สรุปเนื้อหาไว้อย่างเป็นระบบ สกัดประเด็นที่จำเป็นต้องรู้ เสริมข้อสังเกตและความรู้เพิ่มเติมนอกหลักสูตร พร้อมจัดเต็มแบบฝึกหัดและแนวข้อสอบจากหลากหลายสนามสอบ ที่สำคัญน้อง ๆ จะได้เรียนรู้เทคนิค Harmonic Memo สรุปจำเป็นทำนอง สนุกท่องเป็นจังหวะ จำได้ง่าย วิเคราะห์ได้ไว ทำข้อสอบได้จริง ช่วยให้สนุกกับการเรียนภาษาไทย เรียนเข้าใจ และพร้อมพิชิตคะแนนในสนามสอบสำคัญ 👑

      หากน้อง ๆ คนไหนชอบเรียนวิชาภาษาไทย ไม่อยากพลาดเกร็ดความรู้และสาระดี ๆ เกี่ยวกับภาษาไทย ก็ติดตาม “พี่ยู” ได้ที่ช่องทางเหล่านี้เลย!!

บทความที่เกี่ยวข้อง

Top
สอบถามรายละเอียดได้ที่นี่ค่ะ