ช่วงเวลาตอน ม. 4 เป็นช่วงที่เพิ่งก้าวสู่วัย ม.ปลาย น้อง ๆ หลายคนอาจยังสงสัยในตัวเองว่าเราเลือกแผนการเรียนมาถูกสายหรือเปล่า เพราะสายการเรียนในช่วง ม.ปลายนี้ ไม่ว่าจะเป็นสายวิทย์ หรือสายศิลป์ มีส่วนสำคัญมากในการกำหนดทิศทางสอบเข้ามหาวิทยาลัย และการประกอบอาชีพในอนาคต สำหรับเด็กสายวิทย์ที่ยังสงสัยในการเลือกแผนการเรียนของตนเอง อาจเป็นเพราะยังปรับตัวไม่ได้กับเนื้อหาอันหนักหน่วงที่ถาโถมเข้ามาเมื่อตอนเริ่มขึ้น ม.ปลาย ทั้งคณิตพื้นฐาน คณิตเพิ่มเติม วิทยาศาสตร์พื้นฐาน วิทยาศาสตร์เชิงลึกที่แยกออกไปเป็นวิชาย่อย ๆ ทั้ง ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา ซึ่งแต่ละวิชาก็มีหน่วยกิตสูงซะด้วยสิ ถ้าเกรดออกมาแย่แค่ตัวเดียวก็จะฉุดเกรดเฉลี่ยให้ดิ่งวูบ การทำเกรดในตอน ม.ปลายสำหรับน้องหลาย ๆ คนจึงยากกว่าตอน ม.ต้น เยอะ น้องบางคนอาจเริ่มคิดอยากจะเปลี่ยนสายการเรียน แต่สำหรับคนที่คิดจะสู้ต่อ เรามาดูกันซิว่าจะต้องปรับตัวยังไงบ้าง
What’s in ม.4 เทอม 2
เนื้อหาของเด็กสายวิทย์ของแต่ละโรงเรียนอาจจะไม่เหมือนกัน หรือแม้แต่สายวิทย์ของโรงเรียนเดียวกันยังอาจจะมีหลายสายย่อยอีก เช่น ห้อง Gifted (ห้องเรียนคัดนักเรียนศักยภาพสูง) , ห้อง EP (English : โปรแกรมเรียนเป็นภาษาอังกฤษ), ห้อง SME (Sciences Math English : เน้นเรียนวิทย์ คณิต และอังกฤษมากขึ้น) แต่โดยทั่วไปแล้วส่วนใหญ่จะเรียนเนื้อหาวิทยาศาสตร์ตามแบบเรียนของ สสวท. หรือที่เราเรียกกันติดปากว่า “หลักสูตรกระทรวง” น้อง ๆ ที่เพิ่งผ่าน ม.4 เทอม 1 มาบางคนอาจยังช็อกกับผลคะแนนที่ออกมา เตรียมใจเอาไว้เลยว่า เทอมต่อ ๆ ไปก็จะเจอกับเนื้อหาที่มีความยากระดับนี้แหละ แต่จะเรียนต่อในบทอื่น ๆ ในบทความนี้จะเจาะลึกในส่วนวิชาชีววิทยา แต่น้อง ๆ สามารถอ่านบทความในวิชาอื่น ๆ ได้ใน linked (คณิต ม.4 เทอม 2 ,ฟิสิกส์ ม.4 เทอม 2 , เคมี ม.4 เทอม 2) สำหรับ ชีววิทยา ม.4 เทอม 2 น้อง ๆ จะเจอกับบทต่าง ๆ ในกลุ่มพันธุศาสตร์ มีเนื้อหา 4 บท ได้แก่ (1) โครโมโซม และสารพันธุกรรม, (2) การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม, (3) เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอ, (4) วิวัฒนาการ
How to success for ชีวะ ม.4 เทอม 2
- โครโมโซม และสารพันธุกรรม : บทแรกที่น้อง ๆ ต้องเจอในเทอมนี้ จะแบ่งออกเป็นหัวข้อย่อย ๆ ได้แก่ เรื่องโครโมโซม, สารพันธุกรรม, สมบัติของสารพันธุกรรม และมิวเทชัน ในบทนี้มีบางส่วนที่เราอาจจะคุ้น ๆ เหมือนกับที่เคยได้เรียนมาตอน ม.ต้น แต่พอขึ้น ม.ปลายแล้วจะได้ลงรายละเอียดลึกขึ้น สำหรับในบทนี้ พี่บิ๊กบอกเลยว่า น้อง ๆ ควรจะต้องแม่นเรื่องโครงสร้างของ DNA ก่อน ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการเรียนหัวข้ออื่น ๆ ในบทนี้ อีกจุดหนึ่งที่ต้องเน้นเพราะออกข้อสอบเข้ามหาวิทยาลัยเกือบทุกปี ในระบบการสอบแบบ TCAS ก็หนีไม่พ้น ก็คือหัวข้อ Central Dogma of Molecular Biology ได้แก่ กระบวนการจำลองตัวเองของ DNA, การถอดรหัส และการแปลรหัส
- การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม : มีหัวข้อย่อยคือเรื่อง การศึกษาพันธุกรรมของเมนเดล, ลักษณะทางพันธุกรรมที่เป็นส่วนขยายของเมนเดล และยีนบนโครโมโซมเดียวกัน (linked genes) ในบทนี้จะมีส่วนที่ต้องคำนวณด้วย แต่ถ้าเราจับประเด็นได้มันก็ไม่ยากเกินไป สิ่งสำคัญคือการฝึกฝนแนวโจทย์ให้ได้หลากหลายแนว คล้าย ๆ กับการเรียนคณิตศาสตร์ และบางประเด็นในบทนี้อาจต้องนำความรู้คณิตศาสตร์เรื่องความน่าจะเป็นมาใช้ด้วย
- เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอ : บอกเลยว่าบทนี้เป็นเรื่องใหม่ ที่น้อง ๆ ส่วนใหญ่ยังไม่เคยเจอมาก่อนตอนเรียน ม.ต้น ยกเว้นบางคนที่เรียนล่วงหน้าเท่านั้น นอกจากจะใหม่แล้วยังค่อนข้างต้องใช้จินตนาการสูงด้วย เพราะในเนื้อหา เราจะต้องคิดภาพโมเลกุล DNA ในหัว แล้วจินตนาการการเพิ่มจำนวนโมเลกุล หรือจินตนาการการทำงานของมัน ดังนั้นเทคนิคหนึ่งที่พี่บิ๊กแนะนำน้อง ๆ เสมอในการเรียนบทแบบนี้ คือ ให้เราวาดรูปไปด้วยตอนทำ short note มันจะช่วยในการทำความเข้าใจได้มากขึ้น แต่ไม่หลงประเด็นตอนที่ต้องเจอกับโจทย์ข้อสอบ บทนี้ประกอบด้วยเรื่อง พันธุวิศวกรรม และการโคลนยีน, การหาขนาดของ DNA และการหาลำดับนิวคลีโอไทด์, การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีทาง DNA, ความปลอดภัยทางชีวภาพ และชีวจริยธรรม
- วิวัฒนาการ : สำหรับบทนี้ก็มีคำนวณอีกนิดหนึ่ง ตอนที่ต้องคำนวณหาความถี่แอลลีล แต่ก็ไม่ยากอีกนั่นแหละ เป็นการคำนวณเบา ๆ แบบเด็กชอบชีวะแต่เกลียดเลข บทนี้ถือว่าเป็นบทเล็กข้อสอบตอนเข้ามหาวิทยาลัยออกน้อยหน่อย แต่ก็ออกนะ ออกตลอดเลย 2 ข้อบ้าง 3 ข้อบ้าง เนื้อหาในบทนี้ ได้แก่ หลักฐานการศึกษาวิวัฒนาการ, แนวคิดเกี่ยวกับวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต, พันธุศาสตร์ประชากร, ปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงความถี่แอลลีล, กำเนิดสปีชี่ส์
Why ต้องเรียนล่วงหน้า
มีคนบอกว่า “ม.4 เก็บเกรด, ม.5 เก็บกิจกรรม, ม.6 เก็บความทรงจำ” จะเก็บทั้งหมดนั้นได้ เราจะต้องอยู่ในสภาพที่พร้อมด้วย จะเรียนเก็บเนื้อหาตามเทอมมันอาจจะไม่ทัน ความรู้ไม่พร้อมใช้ตอนสอบเข้ามหาวิทยาลัย หรืออาจเรียนเนื้อหาได้ครบ แต่ยังไม่มีเวลาได้ฝึกทำโจทย์ ดังนั้นพี่แนะนำว่าควรจะเรียนล่วงหน้าไปได้เลย โดยเฉพาะวิชาชีววิทยา ควรเก็บเนื้อหา ม.ปลายให้จบตั้งแต่ ม.6 เทอม 1 หรือถ้าจบก่อนขึ้น ม.6 เลยได้ยิ่งดี เด็กสายวิทย์จะต้องเจอกับเนื้อหาวิชาการที่เยอะมากจริง ๆ นี่ยังไม่นับการบ้าน สอบเก็บคะแนน โครงงานต่าง ๆ ที่ต้องดึงเวลาของเราไป จะให้นั่งอ่านเอง ทำความเข้าใจเองมันก็ได้แหละ แต่มันต้องใช้เวลาเยอะหน่อย ถ้ามีคนมาสรุปให้ฟัง บอกจุดเน้นที่สำคัญ ข้อควรระวังต่าง ๆ มันก็จะช่วยในการเรียนได้มากขึ้น คอร์สเรียนกวดวิชามีให้เลือกเยอะแยะ ลองไปทดลองเรียนฟรีดูก่อน อันไหนถูกใจก็ค่อยสมัคร พี่ว่ามันช่วยประหยัดเวลาในการเก็บเนื้อหาได้เยอะ ใครที่คิดจะสู้ต่อให้เส้นทางของเด็กสายวิทย์ ขอให้พยายามให้เต็มที่ เพราะความฝันที่มีค่ามันจะมาพร้อมความเหนื่อยเสมอ พี่บิ๊กขอเป็นกำลังใจให้น้อง ๆ ทุกคนนะ สู้ ๆ
| ชีววิทยา ม.ปลาย | ||||||||||||
| ม.4 | ม.5 | ม.6 | ||||||||||
| SUMMER | เทอม 1 | ต.ค. | เทอม 2 | SUMMER | เทอม 1 | ต.ค. | เทอม 2 | SUMMER | เทอม 1 | ต.ค. | เทอม 2 | |
| กลุ่มพื้นฐานทางชีววิทยา | กลุ่มพันธุศาสตร์และวิวัฒนาการ | กลุ่มพืช | กลุ่มรักษา ดุลยภาพสัตว์ | กลุ่มประสานงานสัตว์ | ULTIMATE BIOLOGY | |||||||
| กลุ่มความหลากหลายทางชีวภาพและระบบนิเวศ | ||||||||||||
